Kitap seçerken nelere dikkat etmeliyim?
Taktik maktik VAR; bam bam bam!
Çocuk kitapları için Bechdel-Wallace Testi olsaydı keşke diye düşündüm. Bilen varsa lütfen yorumlara yazsın. Yaptığım çok sığ araştırma sonucunda birkaç makale buldum ama pek tatmin olmadım. Bilmeyenler için, Bachdel Testi olarak da bilinen Bechdel-Wallace Testi, filmlerde kadın temsilini değerlendirmek için üç kriterin varlığına bakıyor:
Filmde en az iki kadın olacak.
Bu kadınlar birbirleriyle konuşacak
Konuştukları konu bir erkek haricinde bir konu olacak.
Bazıları ek kriter olarak kadınların isimlerinin bilinmesini de ekliyor.
Basit gibi sanki… Yuh artık, filmlerin çoğunda iki kadın vardır, ve bu kadınlar birbirleriyle erkekler dışında şeyler hakkında konuşurlardır herhalde?! Yok. Aklınız çıkar kaç tane filmin bu testi geçemediğini bilseniz. 21. yy’ın en iyi 102 filminin listesini ve testi geçip geçmediklerini şuradan okuyabilirsiniz.
Çocukların okuyacağı kitapları seçerken bir takım kriterlere özen gösteriyoruz:
Yaşa uygun mu?
Çocuğun ilgisini çekebilecek bir konuda/tarzda mı?
İçinde sakıncalı mesajlar var mı?
Şiddet içeren ya da çocuklara zarar verebilecek unsurlar var mı?
Ailemizin/okulumuzun değerlerini yansıtıyor mu?
Tasarımı nasıl?
Uzmanlık gerektiren bir konuysa yazarı kim? Danışmanlık alınmış mı?
Çözüm, en ideal tek bir kitap bulmak değil. Böyle bir kitap olduğunu düşünmüyorum çünkü. Hedef, dengeli bir kütüphane yaratmak; tıpkı kıyafetlerde ve oyuncaklarda olduğu gibi. Bu kitaplara illa sahip olmanız geremiyor elbette. Bahsettiğim kütüphane çocuğunuzun odasında da olabilir, yaşadığınız şehirdeki bir kütüphanede eriştiğiniz kitaplar da… Bir kitap baştan sona, enine boyuna buram buram balerin olmak isteyen, ya da bebekleriyle oynayan bir kız çocuğunun hikayesi olabilir mi? Tabii olabilir. Dengeden kastettiğim, bu gibi kitaplara erişimi varsa, başka türlü hikayelere, temsillere ve bir önceki yazımda etraflıca bahsettiğim için, cansız nesnelere de erişiminin olması.
Bechdel-Wallace Testi kitaplara da uygulanabilir elbet ama çocuk kitaplarında bazen karakterlerin cinsiyeti belli olmayabiliyor, tek bir karakter konuşabiliyor, vs. Şimdilik kendimce kendinize sorabileceğiniz ve kitap seçme serüveninizde size destek olabileceğini umduğum birkaç soru derledim: